Ung thư là một căn bệnh cực kỳ nguy hiểm với nguy cơ cao đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Do đó, việc kiểm soát bệnh ngay trong thời gian đầu để có thể phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời là điều rất quan trọng.
Tuy nhiên, một câu hỏi lại được đặt ra ở đây là liệu việc xét nghiệm máu có phát hiện ung thư không? Hãy theo dõi bài viết dưới đây để giải đáp các thắc mắc về xét nghiệm máu nhé.
Xét Nghiệm Máu Có Giúp Phát Hiện Ung Thư không?
Thực tế, xét nghiệm máu là một trong nhiều những phương pháp giúp các bác sĩ tìm ra được những dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư. Những dấu hiệu này thường được nhận biết thông qua nhóm protein đặc biệt sản sinh từ các tế bào ung thư hoặc có thể là hormon.
Trong y khoa, xét nghiệm máu nhằm xác định yếu tố gây ung thư có thể nói là một hình thức còn rất mới.
Nhiều nghiên cứu còn cho thấy rằng tình trạng ung thư xuất phát từ sự đột biến của gen. Do vậy nên xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ tìm được mầm mống của một số bệnh ung thư, chẳng hạn như gen APC ở người bệnh bị ung thư đại tràng hoặc gen BRCA2 ở những người bị ung thư vú,… Xét nghiệm máu chính vì vậy là một hình thức giúp tìm thấy dấu ấn của bệnh ung thư trong giai đoạn đầu tiên.
Độ Chính Xác Của Xét Nghiệm Máu Khi Chẩn Đoán Ung Thư
Như đã đề cập, thực hiện xét nghiệm máu sẽ giúp phát hiện ra những dấu hiệu đầu tiên của ung thư trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, bản chất của ung thư hoàn toàn không thể hiện được đầy đủ chỉ với kết quả của xét nghiệm máu.
Một số trường hợp trong máu bệnh nhân có những thành phần tương đồng với khối u nên có thể sẽ dẫn đến kết dương tính giả. Để có thể xác định được chính xác tình trạng của bệnh nhân, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân tái khám và tiến hành xét nghiệm lần 2 sau khoảng từ 3 – 6 tháng.
Đối với những bệnh nhân có khối u ung thư trong cơ thể thì khi thực hiện việc xét nghiệm máu lần 2, bác sĩ cũng sẽ nhận thấy các chỉ số kiểm tra có sự gia tăng do khối u đó cũng ngày to hơn. Dựa vào cơ sở này, bệnh nhân sẽ được tiến hành thêm nhiều loại kiểm tra khác để có được chẩn đoán chính xác.
Ví dụ như chụp hình cộng hưởng khuếch tán toàn thân để xác định được mầm mống của bệnh ung thư,… Và với những trường hợp dương tính giả thì những chỉ số khi xét nghiệm máu sẽ có sụt giảm rất nhiều so với kết quả ban đầu.
Ngoài ra, đối với những bệnh nhân có hiện tượng âm tính giả thì lại càng đáng lo ngại hơn vì đây là đối tượng bị mắc bệnh ung thư nhưng hình thức xét nghiệm máu lại không tìm gen gây bệnh.
Tình trạng này thường được gặp ở những bệnh nhân mắc ung thư gan nhưng lại không tiết protein huyết tương AFP trong máu. Và điều này cũng vô tình khiến cho người bệnh chủ quan hơn về tình trạng bệnh của mình và dẫn đến việc bệnh tình chuyển biến nặng nề hơn.
Xét Nghiệm Máu Phát Hiện Những Bệnh Ung Thư Nào?
Sự gia tăng của một vài chỉ số trong kết quả xét nghiệm máu sẽ giúp cho bác sĩ có thêm nhiều cơ sở để chẩn đoán được những căn bệnh ung thư nhất định.
-
Chỉ số CEA trong máu gia tăng có thể sẽ là dấu hiệu nhận biết nguy cơ mắc ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư vùng đầu cổ, ung thư tuyến giáp, ung thư thực quản,… Bên cạnh đó, chỉ số này cũng có thể tăng vì nhiều những bệnh lý khác liên quan đến tụy, dạ dày, phổi, gan, buồng trứng, cổ tử cung…
- Chỉ số AFP gia tăng sẽ có liên quan đến tình trạng ung thư tinh hoàn, ung thư gan nguyên phát hoặc ung thư buồng trứng.
- Hàm lượng Protein CA 125 gia tăng sẽ thường phát hiện ở những bệnh nhân mắc ung thư buồng trứng. Ngoài ra, chỉ số này cũng có thể tăng cao ở những đối tượng bị bệnh ung thư vú, ung thư tử cung, ung thư đường tiêu hóa, ung thư phổi.
- Sự gia tăng của chỉ số CA 15-3 thường được gặp ở những bệnh nhân bị ung thư vú hoặc bị ung thư phổi.
- Glycoprotein CA 72-4 gia tăng sẽ thường tìm thấy ở những người mắc ung thư tinh hoàn, ung thư buồng trứng hoặc ung thư dạ dày.
- Nồng độ HCG tăng cao (ngoại trừ những trường hợp đang ở thời kỳ mang thai) thì nguy cơ cao là bệnh nhân đang bị ung thư màng đệm hoặc ung thư tinh hoàn.
- Tốc độ kháng nguyên PSA tự do hoặc PSA toàn phần trong máu tăng cao là dấu hiệu để bác sĩ nhận biết sớm những trường hợp bệnh nhân mắc ung thư tuyến tiền liệt.
- Chỉ số Enzyme Enolase NSE thường sẽ được tìm thấy ở những bệnh nhân bị u nguyên bào thần kinh, ung thư phổi tế bào nhỏ hoặc u nội tiết,…
Sự gia tăng của một vài chỉ số trong xét nghiệm máu có thể sẽ có liên quan đến một số căn bệnh ung thư tuy nhiên điều đó vẫn chưa đủ điều kiện để có thể kết luận bệnh. Thông thường, các bác sĩ sẽ kết hợp thêm một vài các xét nghiệm khác như là chụp MRI, nội soi, chụp CT, siêu âm,… để có thêm nhiều cơ sở hơn trong việc chẩn đoán bệnh.
Một Số Xét Nghiệm Máu Giúp Phát Hiện Ung Thư
Trong y học, xét nghiệm máu là một hình thức cực kỳ thông dụng trong quá trình chẩn đoán cũng như điều trị cho bệnh nhân bị ung thư.
Tuy nhiên, tiến hành việc xét nghiệm máu cũng được phân chia thành nhiều loại và những phương pháp sau đây thường được sử dụng phổ biến:
- Sàng lọc nhiễm trùng hoặc nhiễm virus: tiến hành xét nghiệm này nhằm mục đích có thể nắm rõ được tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để lựa chọn được một phương pháp can thiệp hiệu quả nhất. Đối với những bệnh nhân mắc bệnh viêm gan B, C, bác sĩ sẽ lựa chọn hình thức xét nghiệm khác phù hợp với tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân.
- Phân tích tế bào máu: Nếu kết quả kiểm tra cho thấy rằng số lượng tế bào tồn tại trong máu thay đổi bất thường do tăng hoặc giảm mạnh thì bệnh nhân sẽ được lấy máu để các bác sĩ tiến hành phân tích dưới kính hiển vi.
- Xét nghiệm điện giải và Ure: hình thức xét nghiệm này chủ yếu kiểm tra khả năng hoạt động của thận. Từ đó bác sĩ có thể dễ dàng nắm rõ tình trạng sức khỏe bệnh nhân để đưa ra những chỉ định và phương pháp điều trị cho phù hợp.
- Xét nghiệm huyết đồ: Hình thức xét nghiệm này sẽ giúp cho bác sĩ có thêm nhiều cơ sở để chẩn đoán bệnh từ việc quan sát hình dạng, kích thước của tế bào màu có những biểu hiện bất thường hay không.
Chi Phí Xét Nghiệm Máu
Như đã đề cập ở các phần trước, xét nghiệm máu là một phương pháp tìm dấu ấn của ung thư. Nói cách khác, phương pháp này sẽ định lượng dấu ấn ung thư trong máu và cũng có giá trị nhất định nếu biết cách sử dụng.
Chi phí xét nghiệm máu là bao nhiêu thì còn tùy thuộc vào từng cơ sở y tế. Tuy nhiên thông thường thì nó dao động trong khoảng 200.000 đồng đến 500.000 đồng
Việc thực hiện xét nghiệm máu sớm sẽ giúp cho người bệnh phần nào phát hiện nguy cơ ung thư máu, ung thư buồng trứng, ung thư vú, dạ dày… Tuy nhiên có nhiều bệnh ung thư khác cần phải làm thêm nhiều xét nghiệm mới có thể đưa ra kết luận chính xác được.
Các chuyên gia cho biết, xét nghiệm máu không thể khẳng định chắc chắn tìm ra tế bào ung thư bởi kết quả xét nghiệm sẽ có lúc cho kết quả âm tính, có lúc cho dương tính.
Các Xét Nghiệm Giúp Phát Hiện Ung Thư Sớm
Chẩn đoán hình ảnh
Xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh sẽ được sử dụng trong việc chẩn đoán ung thư bao gồm các quy trình đó là: chụp Xquang, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ hoặc PET-CT để các bác sĩ quan sát chi tiết bộ phận bên trong cơ thể và phát hiện ra các bất thường như khối u.
Phương pháp PET-CT là một thiết bị y khoa hạt nhân áp dụng công nghệ kết hợp máy PET và máy CT, phát hiện được khoảng 80% các loại ung thư, cả ung thư trong giai đoạn sớm ngay sau khi cơ thể chỉ vừa có sự thay đổi bệnh lý về chuyển hóa mà chưa hình thành những tổn thương về mặt cấu trúc.
Ngoài ra, thiết bị còn có thể giúp tìm kiếm vị trí ung thư di căn, ung thư nguyên phát.
Sinh thiết
Sinh thiết là một xét nghiệm chẩn đoán ung thư áp dụng cho hầu hết cho các loại ung thư. Thông thường, các bác sĩ sẽ thực hiện sinh thiết sau khi làm một loạt các xét nghiệm và chẩn đoán chẳng hạn như Xquang, CT,… và đã xác định được khối u.
Trong xét nghiệm sinh thiết, bác sĩ sẽ phẫu thuật cắt bỏ một số mô và quan sát chúng dưới kính hiển vi để tìm kiếm những dấu hiệu của ung thư.
Xét nghiệm tủy
Có nhiều phương pháp xét nghiệm tủy để có thể xác định các dạng ung thư máu: xét nghiệm Immunophenotyping; xét nghiệm dịch não tủy; xét nghiệm tế bào di truyền.
Phương pháp này sẽ giúp bệnh nhân xác định chính xác hơn khả năng mắc ung thư máu. Các chuyên gia sẽ tiến hành chọc tủy và đem đi xét nghiệm, phân loại và xác định các loại tế bào máu cso trong tủy. Nếu như lượng Junvenile cell trong máu tăng cao, vượt quá 5% hoặc thậm chí có thể hơn 30% thì có thể chẩn đoán được là bệnh nhân bị ung thư máu.
Xét nghiệm tế bào cổ tử cung
Xét nghiệm Pap để phát hiện tế bào tiền ung thư trước khi chúng chuyển thành ung thư xâm lấn. Nếu như đã tìm thấy thì bác sĩ có thể tiến hành điều trị và ngăn chặn trước khi bắt đầu ung thư.
Nhiều nơi đã sử dụng xét nghiệm ThinPrep Pap để phát hiện ra ung thư cổ tử cung. ThinPrep Pap là loại xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung được cải tiến, trong đó các chất liệu cổ tử cung thu lượm được rửa toàn bộ vào một chất lỏng được định hình trong một lọ ThinPrep và sau đó chuyển đến phòng thí nghiệm, xử lý bằng máy ThinPrep để làm tiêu bản oàn toàn tự động.
Xét nghiệm ThinPrep Pap sẽ phát hiện được các tổn thương biểu mô tế bào vảy, các thay đổi tiền ung thư và ung thư cổ tử cung.
Nội soi đại trực tràng
Ung thư đại trực tràng là loại ung thư khá phổ biến trên thế giới cũng như Việt Nam, nam và nữ đều có thể mắc phải. Loại ung thư này đứng hàng thứ 5 sau ung thư: phổi, dạ dày, gan, vú.
Phần lớn ung thư đại trực tràng xuất hiện ở những bệnh nhân trên 50 tuổi. Do đó cần tiến hành soi đại tràng cho mọi đối tượng lứa tuổi trên 50, kể cả với những người không có triệu chứng.
Nội soi đại trực tràng ống mềm là cách duy nhất có thể tiến hành sinh thiết (hoặc cắt bỏ polyp đại trực tràng) để có thể chẩn đoán xác định ung thư đại trực tràng bằng mô bệnh học.
Bài viết trên đây đã giải đáp tới bạn xét nghiệm máu có phát hiện ung thư không. Nhìn chung, Xét nghiệm máu không thể kết luận được rằng người bệnh mắc bệnh ung thư hay không. Chính vì vậy đối với việc phát hiện ung thư, người bệnh cần phải thực hiện nhiều xét nghiệm, không chỉ riêng xét nghiệm máu.
