U xơ-cơ tử cung là khối u sinh dục lành tính thường gặp nhất ở phụ nữ, có thể gây những triệu chứng ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe. Đa số u xơ-cơ tử cung được chẩn đoán dễ dàng qua thăm khám và siêu âm. Tuy nhiên, đôi khi chẩn đoán u xơ-cơ tử cung gặp khó khăn do cần phân biệt với các nguyên nhân khác. Vậy những nguyên nhân khác này là gì? Và bác sĩ sẽ dùng phương pháp nào để chẩn đoán? Xét nghiệm u xơ-cơ tử cung giúp bạn nhận biết sớm và điều trị các vấn đề có thể gặp phải. Bạn hãy cùng 7-dayslim tìm hiểu về các loại xét nghiệm và lưu ý nhé!
U xơ-cơ tử cung là gì?
U xơ-cơ tử cung là u lành tính ở tử cung, xuất hiện trong độ tuổi sinh sản. U xơ-cơ tử cung còn được gọi là u xơ tử cung, nhân xơ tử cung hay chỉ đơn giản là u xơ, nhân xơ.
U xơ cơ tử cung rất thường gặp, khoảng 70 – 80% phụ nữ độ tuổi 50 có ít nhất một u xơ-cơ ở tử cung. Xuất độ của u xơ cơ tử cung tăng theo tuổi,với đỉnh xuất độ ở khoảng độ tuổi 40.
U xơ-cơ tử cung thường không liên quan đến tăng nguy cơ ung thư tử cung và hầu hết không phát triển thành ung thư. Tuy nhiên, u xơ-cơ tử cung có thể gây nhiều triệu chứng ảnh hưởng đến sinh hoạt như xuất huyết tử cung bất thường hay đau nặng bụng. Nặng nề hơn, u xơ-cơ tử cung có thể những biến chứng gây nguy hiểm đến sức khỏe sinh sản như vô sinh hiếm muộn hay khối u bị hoại tử, nhiễm trùng hay khối u xơ-cơ quá to chèn ép các cơ quan khác trong ổ bụng.
Thông thường u xơ-cơ tử cung có thể chẩn đoán dựa trên các triệu chứng và/hoặc siêu âm. Tuy nhiên, có những trường hợp khó khăn hơn khi mà các triệu chứng lâm sàng hay hình ảnh học không rõ ràng, khiến u xơ-cơ tử cung khó phân biệt với các bệnh cảnh khác. Khi đó, để chẩn đoán và điều trị đúng, bác sĩ có thể cần phải làm những cận lâm sàng cao cấp hơn như xét nghiệm u xơ-cơ tử cung.
Triệu chứng u xơ-cơ tử cung
Trong số phụ nữ mang u xơ-cơ tử cung, chỉ 30% có biểu hiện triệu chứng. Những triệu chứng và biến chứng thường gặp của u xơ tử cung thường được phân theo các vấn đề sau:
Xuất huyết tử cung bất thường
Thường gặp nhất là rong kinh và cường kinh.
Chèn ép và đau
U xơ-cơ tử cung có thể phát triển lớn và chèn ép các cơ quan lân cận và gây các triệu chứng: chèn ép bàng quang gây rối loạn đi tiểu; chèn ép đại tràng gây táo bón, chèn ép tĩnh mạch chủ dưới gây phù hay huyết khối…
Đau trong u xơ-cơ tử cung có thể do khối u bị thoái hóa, nhiễm trùng hay do xoắn một khối u xơ-cơ có cuống. Khi u xơ phát triển quá lớn có thể gây đau nặng bụng vùng hạ vị hay khiến bụng to ra.
Ảnh hưởng đến sinh sản hay thai kì
Những u xơ-cơ tử cung có thể gây hiếm muộn do chiếm chỗ buồng tử cung hay làm biến dạng tử cung, làm giảm khả năng mang thai và tăng khả năng sẩy thai.
Tuy không phải luôn luôn, nhưng thỉnh thoảng u xơ-cơ tử cung có gây biến cố bất lợi lên thai kì như sinh non, ngôi thai bất thường, tăng tần suất mổ sanh, nhau bong non hay thai chậm phát triển trong tử cung.
Xem thêm: Khi nào u xơ-cơ tử cung trở nên nguy hiểm?
Chẩn đoán phân biệt
Việc chẩn đoán u xơ-cơ tử cung trong hầu hết trường hợp là rõ ràng. Với những chi tiết về tiền sử, triệu chứng bệnh và hình ảnh siêu âm điển hình có thể giúp chẩn đoán xác định và đưa ra hướng điều trị thích hợp cho u xơ-cơ tử cung. Tuy nhiên, khi hình ảnh không điển hình, những chẩn đoán phân biệt cần được đặt ra là:
- Sarcoma thân tử cung (leiomyosarcoma): Sarcoma là một khối u ác tính, tuy nhiên rất hiếm gặp. Đến nay, vẫn chưa biết được sarcomas liệu có xuất phát từ một u xơ-cơ tử cung hay không. Tuy nhiên, một khối được cho là u xơ-cơ tử cung đột ngột gia tăng kích thước hay xuất hiện sau khi đã mãn kinh là một chỉ báo rất mạnh cho tiềm năng ác tính.
- Các u cơ trơn chưa xác định lành ác (smooth tumours of uncertain malignant potential STUMP): Đây là dạng trung gian giữa các sarcom thân tử cung có tiên lượng xấu và các u xơ-cơ tử cung lành tính.
- Polype nội mạc tử cung: Là tình trạng phát triển quá mức của tế bào tuyến và mô đệm tạo ra một khối u có cuống nhô vào lòng tử cung.
- Bệnh tuyến-cơ tử cung (Adenomyosis): Là tình trạng các mô tuyến nội mạc tử cung “lạc” trong lớp cơ tử cung. Biểu hiện giống các u xơ-cơ tử cung là đều làm biến dạng và làm tử cung to lên tuy nhiên cách điều trị thì khác nhau. Vấn đề thường gặp nhất của adenomyosis là thống kinh (đau bụng kinh) và hiếm muộn. Adenomyosis cũng có thể gây xuất huyết tử cung bất thường.
- Nguyên nhân ác tính khác: trước một xuất huyết tử cung bất thường sau tuổi mãn kinh, cần loại từ các nguyên nhân ác tính khác như ung thư nội mạc tử cung, ung thư cổ tử cung trước khi nghĩ do u xơ-cơ tử cung.
Xét nghiệm u xơ-cơ tử cung
U xơ cơ tử cung thường được phát hiện ngẫu nhiên qua khám phụ khoa định kì hay siêu âm phụ khoa hoặc siêu âm tổng quát.
Nếu có triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị bạn làm những xét nghiệm u xơ-cơ tử cung sau:
- Siêu âm. Để chẩn đoán xác định, bác sĩ thường làm siêu âm phụ khoa qua ngã âm đạo hoặc siêu âm bụng để quan sát tử cung, xác định vị trí và đo kích thước u xơ cơ tử cung. Siêu âm Doppler cũng có thể được sử dụng để đánh giá tính chất tưới máu của khối u khi cần phân biệt các nguyên nhân khác.
- Xét nghiệm máu. Nếu có triệu chứng xuất huyết tử cung bất thường, bác sĩ sẽ chỉ định thêm những xét nghiệm khác để chẩn đoán nguyên nhân nếu có. Các xét nghiệm thường được làm là tổng phân tích tế bào máu để tìm biến chứng thiếu máu do mất máu kéo dài hay tìm các nguyên nhân rối loạn đông cầm máu hay bệnh nội tiết như bệnh tuyến giáp.
Nếu siêu âm không cung cấp đủ thông tin cần thiết hay cần phải phân biệt với những nguyên nhân khác, những xét nghiệm hình ảnh học cao cấp hơn sẽ cần được tiến hành, như:
- Cộng hưởng từ (Magnetic resonance imaging- MRI): Cộng hưởng từ có thể cung cấp thông tin chính xác hơn về kích thước và vị trí của u xơ cơ tử cung, phân biệt với các khối u khác và giúp quyết định phương pháp điều trị. MRI thường được sử dụng ở phụ nữ tử cung lớn hay phụ nữ tiền mãn kinh.
- Siêu âm bơm nước buồng tử cung: Phương pháp này sử dụng nước muối bơm vào trong lòng tử cung, làm căng buồng tử cung để dễ dàng quan sát các u xơ cơ dưới niêm mạc và vị trí chính xác của chúng so với các lớp cơ tử cung.
- Chụp tử cung – vòi trứng cản quang: Phương pháp này sử dụng chất cản quang để làm rõ hình ảnh của buồng tử cung và vòi trứng trên phim X Quang. Phương pháp này thường được chỉ định khi có vấn đề liên quan đến vô sinh hiếm muộn. Xét nghiệm này giúp bác sĩ quan sát sự thông thương của vòi trứng và có thể nhìn thấy được những u xơ cơ dưới niêm.
- Nội soi buồng tử cung: Với xét nghiệm u xơ-cơ tử cung này, bác sĩ sẽ đặt một ống nội soi nhỏ qua âm đạo và cổ tử cung vào quan sát buồng tử cung. Sau đó, bác sĩ sẽ bơm nước muối sinh lý hoặc khí CO2 làm căng buồng tử cung để dễ dàng quan sát các thành tử cung. Nếu u xơ cơ tử cung dưới niêm mạc có kích thước nhỏ, bác sĩ có thể cắt bỏ u xơ cơ thông qua thủ thuật này.
Xem thêm: Điều trị u xơ-cơ tử cung như thế nào?
Các thông tin cần cung cấp cho bác sĩ
Khi đến khám vì bất cứ triệu chứng nào của u xơ-cơ tử cung, việc cung cấp thông tin càng chi tiết sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn tình trạng bệnh.
Những vấn đề thường được quan tâm là:
- Tiền sử các bệnh cá nhân, các thuốc đang sử dụng.
- Tiền sử sản khoa: đã có bao nhiêu con, phương pháp sinh.
- Tiền sử các bệnh phụ khoa từng mắc.Hãy đem những giấy tờ khám phụ khoa, xét nghiệm và đơn thuốc cũ khi đi khám.
- Tính chất chu kì kinh nguyệt.
- Tính chất của các triệu chứng: xuất hiện từ bao giờ,mức độ các triệu chứng, diễn tiến nặng hơn như thế nào, những yếu tố nào làm tăng giảm các triệu chứng, các triệu chứng ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân như thế nào?
- Tiền căn các bệnh phụ khoa của mẹ và chị em gái (nếu có).
Ngoài ra, bạn cũng cần được cung cấp những thông tin về bệnh u xơ-cơ tử cung. Hãy chủ động hỏi bác sĩ về số lượng, vị trí những u xơ-cơ và những ảnh hưởng u xơ-cơ đến sức khỏe của bạn. Trao đổi với bác sĩ về những dự định mang thai trong tương lai và cùng thảo luận về phương pháp điều trị phù hợp.
